انواع زعفران چیست؟ (نامگذاری در بازار ایران + بهترین نوع)

بر خلاف باور عموم مردم و از نگاه تخصصی‌تر، زعفران «بیش از یک نوع» است. هر نوع زعفران هم، یک نام مجزا و بخصوص دارد.

بنابراین الفبای خرید زعفران، آشنایی با انواع آن است. یعنی دانستن اطلاعات پایه درباره مشخصات هر مدل زعفران؛ نه یک مارک خاص یا یک تولیدکننده خاص.

بخاطر همین، تمام تلاش ما در این مقاله این است که با معرفی نام‌ها و مشخصات انواع زعفران‌ در بازار ایران، کمک ‌کنیم تا بتوانید مدل‌های مختلف زعفران (types of saffron) را تا حدودی بشناسید و یک خرید آگاهانه و هدفمند داشته باشید. پس در ادامه با زعفرانت همراه باشید.

ضمناً برای خرید زعفران اصل و باکیفیت هم، کافیست روی دکمه زیر کلیک کنید.

 

دسته بندی بیولوژیک زعفران

تقریباً در هر جایی (در بازارها، در استانداردها، و...) نامگذاری بخصوصی برای انواع زعفران انجام شده است. این شیوه نام‌گذاری یک اصل واحد دارد که در بازار داخل ایران (با جزئیات بیشتر) و همچنین در مفاد استانداردهای ملی و جهانی (به‌طور کلّی‌تر) استفاده شده است.

اصل و مبنای نام‌گذاری انواع زعفران «شکل رشته ­های قرمز رنگ» بوده و اساس آن، فقط بر «مشاهده چشمی» استوار است. یعنی افرادی ­که در شناخت زعفران متخصص هستند، با مشاهده و بررسی چشمی رشته های زعفران، می ­توانند «نوع» و «کیفیت» آن را تعیین کنند.

دلایل مهم بودن شناخت انواع و اقسام زعفران

چرا شناخت نسبی مدل های مختلف زعفران، ضروری و مهم است؟

چرا بهتر است نام های زعفران ایران را بدانیم؟

دانستن ویژگی های هر نوع زعفران، چه کمکی به ما می کند؟

 

۱ - انتخاب مناسب

زعفران کالای گران قمیتی است و شناخت تجربی آن، مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی است.

از طرفی اغلب فروشندگان خُرد، اطلاعات دقیقی از زعفران ندارند. چون صرفاً فروشنده هستند و نه زعفران‌شناس. مابقی هم معمولاً تمام دانش خود را با خریدار در میان نمی‌گذارند.

فروشندگان کلان هم، معمولاً ارتباط مستقیمی با مصرف‌کننده ندارند یا به آشنایی نسبی مشتری با انواع زعفرون اکتفاء می‌کنند. به همین دلیل نیازی به تدوین محتوا یا ارائه اطلاعات بیشتر نمی‌بینند.

از این رو آشنایی مقدماتی با انواع زعفرون، برای هر خریداری کاربرد خواهد داشت. چون شناختی فراتر از عامه مردم نسبت به زعفران پیدا می کنید و خواهید دانست که چه نوع زعفرانی، متناسب با چه نوعی از مصرف است.

 

۲ - خرید اصولی

زعفران، گران‌ترین و ارزشمندترین محصول کشاورزان است. به همین دلیل است که یک بازار بزرگ جهانی، برای آن وجود دارد. برای اینکه در این بازار عظیم بتوانید خرید زعفران را به شکل اصولی تجربه کنید، نیاز دارید تا انواع آن را بشناسید. زیرا به دلایل مختلف، اغلب فروشندگان اطلاعات کامل و صحیحی درباره انواع زعفران و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها، به شما نمی‌دهند.

 

۳ - استفاده بهینه از زمان و پول

شاید تصور کنید که شناخت دسته بندی انواع زعفران آنقدرها هم مهم نیست و با خودتان بگویید زعفران، زعفران است دیگر! چه اهمیتی دارد؟! ولی مهم است. چون در جهان، بیش از ۵۰ اسم مختلف برای انواع زعفران وجود دارد. این یعنی اگر برای نیاز خود زعفران نامناسب تهیه کنید، زعفران خریداری شده احتمالاً کارایی لازم را برای شما نخواهد داشت و در نتیجه زمان و سرمایه شما به هدر خواهد رفت.

 

۴ - پیش‌نیاز قیمت‌گذاری

برای عموم مردم که آشنایی کافی با دسته بندی انواع زعفران ندارند و در این کار متخصص نیستند، رشته های قرمز رنگ تمام مدل‌ های مختلف زعفران (اعم از انواع زعفران نگین، پوشال، سرگل، و...) در ظاهر خیلی شبیه‌به‌هم هستند و تفاوت چندانی ندارند.

مخصوصاً اگر حین خرید شرایطی فراهم نباشد که خریدار بتواند این چند نوع زعفران را خارج از ظرف بسته بندی و زیر نور آفتاب و در کنار یکدیگر ببیند، مقایسه کردن و تشخیص نوع زعفران بسیار سخت‌تر شده و برای افراد مبتدی تقریباً غیرممکن است.

اما مهارت «بررسی ویژگی‌ های رشته‌ های قرمز رنگ زعفران» برای خریداران و فروشندگان کارکشته بازار، بسیار حیاتی است. زیرا یک فروشنده حرفه‌ای با بررسی موشکافانه مشخصات ظاهری رشته های زعفران، تعیین می‌کند که این زعفران از چه نوعی است. سپس بر اساس نوع زعفران، اقدام به قیمت‌گذاری آن می‌نماید.

 

دسته بندی انواع زعفران

چند نوع زعفران داریم؟

به طور کلی زعفران در ۴ گروه اصلی، دسته‌بندی می‌شود و هر کدام نیز زیرمجموعه هایی دارند.

انواع زعفران ایران (به ترتیب محبوبیت در بازار) به شرح زیر است:

۱ - انواع زعفران سرگل

۲ - انواع زعفران نگین

۳ - انواع زعفران پوشال

۴ - انواع زعفران دسته‌ای (دختر پیچ)

ضمناً علاوه بر این ۴ نوع، چند مدل دیگر هم وجود دارند که می شود گفت از زعفران ‌های دیگر به وجود آمده‌اند و فرعی محسوب می شوند و برای مصارف خاص، اغلب فقط در بازار ایران خرید و فروش می شوند. مثل: زعفران کنجه یا ریشه سفید، زعفران نرمه، گرد زعفران، و...

 

فقط ۴ مدل اصلی زعفران را بشناسید

فرض کنید به یک کلان­شهر (مثلاً تهران) مهاجرت کرده‌اید و قرار است آنجا زندگی کنید، اما هیچ جایی را بلد نیستید. برای اینکه بتوانید در این شهر زندگی کنید، لازم نیست هزاران کوچه و خیابان فرعی و میدان و چهارراه و... را در شمال و جنوب و شرق و غرب یاد بگیرید. بلکه فقط کافی است چند بزرگراه و خیابان اصلی اطراف خانه و محل کارتان را بشناسید. در اینصورت می توانید تقریباً راحت و بدون دردسر کارهای خودتان را انجام بدهید.

در بازار زعفران هم همین است. شاید زعفران را با نام ­های متفاوت در مکان ­های مختلفی شنیده باشید. چون متأسفانه بیشتر از 50 اسم مختلف برای انواع آن وجود دارد که اغلب این اسامی، صرفاً به­ صورت سلیقه ­ای (در بورس کالای ایران، افراد مختلف، در شهرهای مختلف، در خارج از ایران، یا...) به وجود آمده‌اند و همه آن‌ها، زیرمجموعه ۴ مدل اصلی هستند. در نتیجه اصلاً نیازی نیست همه نام های سلیقه ای را بشناسید. فقط کافی است با ۴ نوع اصلی آشنایی مختصری داشته باشید.

 

تفاوت انواع زعفران

تنها تفاوت بنیادین انواع زعفران (انواع زعفران قائنات، انواع زعفران مشهد، انواع زعفران صادراتی، و...) در این است که در یکی از مراحل فرآوری، تنها قسمتی از رشته کامل زعفران، از نقاط مختلف بریده می‌شود و به شیوه­ های مختلف خشک می­ شود.

در نتیجه حاصل هر اقدامِ به­ خصوص، منجر به تولید یک نوعِ خاصی از زعفران با «یک شکل ظاهری خاص و منحصربفرد» خواهد شد که هر کدام «قیمت» و «کاربردهای مصرفی مخصوص به خود» را دارد.

پس حقیقت این است که مدل‌های مختلف زعفران، با نگاهی ریزبینانه‌تر آنقدرها هم شبیه‌به‌هم نیستند. شاید در برخی مواقع تفاوت آن‌ها به‌وضوح قابل رؤیت باشد و شما بتوانید با چشم غیرمسلّح آن‌ها را از هم تمیز بدهید، اما تفاوت اصلی مدل‌های مختلف زعفران «تفاوت در کیفیت» است.

این تفاوت در کیفیت، شامل دو بخش بسیار مهم است:

۱ - تفاوت در میزان کیفیت شیمیایی (قدرت رنگدهی و عطر و طعم رشته های زعفران)

۲ - تفاوت در میزان کیفیت فیزیکی (شکل ظاهری رشته های زعفران)

 

شباهت انواع زعفران

زعفران، انواع مختلف دارد. ولی همه‌ انواع آن، با هر نام و با هر شکل و قیمتی، حاصل کشت یک گیاه، یک فرآیند کاشت، یک فرآیند داشت و یک فرآیند برداشت است! همچنین در طی فرآیند تولید، فرآوری و بسته‌بندی، هیچ ماده دیگری به رشته های زعفران اضافه نمی‌شود!

بنابراین بدیهی است که انواع زعفران (دارای رشته های قرمز رنگ)، خواص و ویژگی‌های غذایی و دارویی مشابهی دارند.

قیمت انواع زعفران

کیفیت زعفران؛ مهم‌ترین عامل در نام‌گذاری و قیمت‌گذاری است.

چون رشته های زعفران بسیار ظریف، حساس، شکننده و آسیب‌پذیر هستند. به همین دلیل کیفیت آن‌ها، تحت تأثیر عوامل مختلفی مثل محل نگهداری، آب و هوا، نحوه حمل و نقل، مدت زمان نگهداری، و... تغییر می‌کند.

اگر از اولین مراحل کاشت تا زمان معامله در بازار، «کیفیت شیمیایی» یا «کیفیت فیزیکی» به هر دلیلی حتی به میزان کم تغییر کند (یعنی رشته‌های زعفران بریده شود، بشکند، سیاه شود، و...)، نوع آن زعفران نیز متفاوت شده و قیمت آن کاهش پیدا می‌کند. زیرا هر کدام از نوع های زعفران، قیمت مخصوص‌به‌خود را دارند.

از طرفی اگر از اولین مراحل کاشت تا زمان معامله، رشته‌ های زعفران بسیار درشت، صاف و سالم باشند و همانطور باقی بمانند، جلوه و زیبایی رشته های آن در داخل بسته بندی بیشتر بوده، جذابیت بیشتری داشته، اصطلاحاً بازارپسندتر بوده و طبیعتاً این زعفران در دسته ‌بندی لوکس‌تری قرار می‌گیرد و قیمت آن (price of saffron) نیز بیشتر می‌شود. زیرا هر کدام از نوع های زعفران، قیمت مخصوص‌به‌خود را دارند.

پس دانستن این نکته بسیار مهم است که با تغییر شکل رشته های زعفران، قیمت آن نیز تغییر می‌کند؛ حالا به هر دلیلی! چه می‌خواهد ناخواسته در جریان حمل و نقل یا... باشد! چه می خواهد نوع فرآوری آن، کاملاً آگاهانه توسط کشاورز یا فروشنده انتخاب شده باشد!

زیرا تغییر شکل رشته های زعفران، اول از همه «زیبایی رشته های زعفران» را و سپس «رنگ‌دهی، عطر و طعم رشته های زعفران» را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

انواع زعفران ایرانی (به ترتیب قیمت جهانی) به شرح زیر است:

۱ - زعفران دسته‌ (ارزانترین نوع زعفران)

۲ - زعفران پوشال

۳ - زعفران سرگل

۴ - زعفران نگین (گرانترین نوع زعفران)

بهترین نوع زعفران کدام است؟

در بازار ایران، زعفران مرغوب در چهار گروه اصلی شناخته می­ شود. ولی آنچه به‌نام عمومی «زعفران» در بازار داخلی ایران شناخته و نامیده می‌شود، پرمصرف‌ترین زعفران ایرانی به‌نام «زعفران سرگل» است که محبو‌ب‌ترین و بهترین نوع زعفران ایران بوده و هر سال بیشترین زعفران تولیدی، از همین نوع وارد بازار می‌شود.

 

برای خرید زعفران سرگل (محبوب‌ترین نوع زعفران) کافیست روی دکمه زیر کلیک کنید.