یکی از مدل های زعفران ایرانی «زعفران سرگل» نام دارد که در استاندارد ملی ایران «زعفران رشته ای بریده» نامیده می شود.جالب است بدانید آنچه به عنوان «زعفران» در بین عموم مردم ایران رایج است، در واقع همین زعفران سرگل بوده که پرمصرف ترین و محبوب ترین نوع زعفران به لحاظ عرضه و خرید زعفران در ایران محسوب شده و هر سال بیشترین زعفران تولیدی از همین نوع وارد بازار می شود.
این زعفران، کاملاً اقتصادی و مناسب مصارف غذایی، دارویی، آرایشی، و... است و می‌تواند عضو ثابت سفره ایرانی باشد. ما محتوای کاملی در رابطه با شناخت این محصول پرافتخار خانواده طلای سرخ ارائه کرده‌ایم. در ادامه با زعفرانت همراه باشید.
اگر تاکنون رنگ و عطر و طعم این زعفران را امتحان نکرده اید، توصیه می کنیم با خرید زعفران از زعفرانت، تجربه متفاوتی از دنیای باشکوه و مسحور کننده طلای سرخ داشته باشید.
فرآیند تولید زعفران سرگل (پاک گری)
در کارگاه های تخصصی ممتازسازی، قسمت های زرد و سفید رنگ زعفران پوشال یا زعفران دسته را با قیچی حذف می کنند؛ به طوری که فقط قسمت قرمز رنگ آن باقی می ماند.
سپس با استفاده از الکتریسیته ساکن و ایجاد میدان مغناطیسی، قسمت های زرد و سفید رنگ قیچی شده را جدا کرده و رشته هایی کاملاً قرمز به دست می آورند که زعفران سرگل نام دارد.
به دلیل اینکه در طول مراحل بریدن رشته ها امکان شکستن آن ها وجود دارد، رشته های این نوع زعفران به صورت منظم در کنار یکدیگر چیده و بسته نمی شوند.
حتماً بخوانید: چند نوع زعفران داریم؟ معرفی انواع زعفران در ایران + تفاوت ها
زمان تولید زعفران سرگل
هر نوع از زعفران «در یک زمان بخصوصی از سال» و «در یک شرایط بخصوصی» امکان تولید را دارد. زعفران سرگل اما در چهار فصل سال تولید می شود.
دلیل شکستگی رشته های زعفران سرگل چیست؟
رشته های زعفران سرگل در مقایسه با رشته های زعفران نگین و پوشال، شکسته تر است.
چون برای تولید زعفران سرگل در کارگاه های ممتازسازی، رشته های قرمز رنگ زعفران دسته یا پوشال، که کاملاً خشک شده است بریده می شود.
بنابراین طبیعی است در پایان این فرآیند، رشته های قرمز رنگ زعفران که با قیچی از قسمت سفید جدا شده اند، شکسته تر و خرد تر بوده و طول کمتری داشته باشند؛ ولی نه به این معنا که نرمه یا پودر باشند.
بخش های زعفران سرگل
سرگل زعفران، رشته بریده شده زعفران بوده که شامل بخش های زیر است:
o رشته هایی با رنگ قرمز (حداقل ۹۹.۵٪)
o رشته هایی با رنگ نارنجی و زرد و سفید (حضور ناخواسته، حداکثر ۰.۵٪)
نام های زعفران سرگل
این زعفران، با چه نام های دیگری شناخته می شود؟
· زعفران
· زعفران رشته ای بریده
· زعفران تمام قرمز
· زعفران سر قلم
· زعفران سر ریشه
· زعفران ممتاز
· زعفران قائنات
· زعفران ممتاز قائنات
· زعفران سرگل ممتاز صادراتی قائنات
· زعفران سرگل نگینی
· زعفران سوپر سرگل
· زعفران اعلا
· زعفران درجه یک
· زعفران ناب
· زعفران زرین
· به انگلیسی Sargol Saffron و All-Red Saffron
· به اسپانیایی Coupé El azafrán
علت نامگذاری زعفران سرگل چیست؟
گل زعفران در درون خود، دارای یک رشته کامل به رنگ های قرمز و زرد و سفید است که یا همان موقع یا پس از جدا کردن آن از گل و خشک کردنش، سرِ سه شاخه قرمز رنگ آن را قطع می کنند. این قسمت علاوه بر سرِ رشته، سرِ گل هم محسوب می شود. نام «سرگل» نیز به همین علت بر این نوع زعفران گذاشته شده است.
زعفران سرگل همچنین، یکی از مرغوب ترین و محبوب ترین انواع زعفران است و همین امر می تواند یکی از دلایل شهرت آن، با این نام باشد.
علت نامگذاری زعفران سرقلم
از آنجایی که در بعضی از شهرهای ایران (بخصوص استان خراسان جنوبی) به رشته زعفران «قلم» نیز می گویند، بنابراین نام این زعفران در برخی موارد به «سرقلم» نیز معروف است.
علت نامگذاری زعفران رشته ای بریده
نام دیگر این زعفران «رشته ای بریده» است. زیرا این زعفران از ابتدا به صورت یک رشته کامل بوده که از داخل گل زعفران جدا شده، خشک شده و سپس سرِ آن بریده شده است. بنابراین نام «زعفران رشته ای بریده» نیز برای این نوع زعفران کاربرد دارد.
نقاط ضعف زعفران سرگل
معایب زعفران سرگل چیست؟
از مهم ترین مشخصات زعفران سرگل، می توان به این موارد اشاره کرد:
· خمیدگی و کم بودن طول رشته ها: به دلیل فرایند تولید دو مرحله ای، در بین رشته های اصلی معمولاً مقدار کمی شکستگی و حتی نرمه وجود دارد. همچنین طول رشته های زعفران سرگل نسبت به طول رشته های زعفران پوشال و نگین، کمی کوتاه تر است و خمیدگی دارد. البته این میزان شکستگی هم حدی دارد و در صورت عبور از این حد استاندارد، غیرطبیعی و مشکوک قلمداد می شود. چون ممکن است عوامل دیگری (مثل: حمل و نقل زیاد و غیراصولی، افزودن عمدی زعفران نرمه توسط فروشنده، و...) در میزان شکستگی نامتعارف دخیل باشند.
· کم بودن قطر رشته ها: به دلیل اینکه زعفران سرگل به روش ارگانیک خشک می شود، قطر رشته های آن معمولاً کمتر از قطر رشته های زعفران پوشال و نگین مرغوب بوده (ضعیف تر) و بیشتر حالتی کروی شکل دارد.
· کم بودن حجم رشته ها: به دلیل اینکه زعفران سرگل به روش ارگانیک خشک می شود، چگالی رشته های زعفران سرگل نسبت به چگالی رشته های زعفران پوشال و نگین بیشتر است. یا بعبارتی حجم رشته های زعفران سرگل، کمتر است.
· دارای رشته هایی با رنگ غیر قرمز: به دلیل فرایند تولید دو مرحله ای، ممکن است گاهی اوقات به طور ناخواسته حداکثر ۰.۵٪ رشته هایی با رنگ زرد و نارنجی و سفید هم به چشم بخورد.
· سورت نبودن: به دلیل استحصال از زعفران دسته، ممکن است به طور ناخواسته در بین رشته های آن مقدار خیلی کمی ناخالصی فیزیکی (گلبرگ، پرز قالی، نخ، و...) وجود داشته باشد.
· امکان تقلب آسان: متقلبان به راحتی می توانند در خلوص زعفران سرگل دست ببرند و از خریداران سوء استفاده کنند. از طرفی دیگر چون این زعفران، محبوب ترین و پرفروش ترین نوع زعفران در ایران است و حجم تقاضای زیادی از بازار را دارد، توجه متقلبان را بیشتر از سایر زعفران ها به خود جذب می کند.
· عدم امکان تبدیل: زعفران سرگل، قابلیت تبدیل به زعفران دیگری را ندارد.
· بد فروش بودن: زعفران سرگل به دلیل اینکه امکان تبدیل به زعفران دیگری را ندارد و احتمال تقلب در آن زیاد است، در حجم های کیلویی فروش سختی در بازار دارد. بنابراین اصلاً گزینه مناسبی برای سرمایه گذاری توسط افراد مبتدی نیست.
· حمل و نقل سخت: رشته های زعفران سرگل، حساس هستند و آسیب پذیری بالایی دارند. بخاطر همین نیاز به بسته بندی مستحکم و مراقبت ویژه تری در حین حمل و نقل دارند.
نقاط قوت زعفران سرگل
مزایای زعفران سرگل چیست؟
از مهم ترین خصوصیات زعفران سرگل، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
· رنگ رشته ها: رنگ رشته های زعفران سرگل، تماماً قرمز است و بیشترین میزان رنگدهی ممکن را دارد. ضمناً در صورت استحصال از زعفران دسته، به دلیل عیار بالا رنگ رشته های آن، معمولاً مقداری به سمت جگری میل می کند و کمی تیره تر است. البته این تیرگی با تیرگی ناشی کیفیت پایین (محل نگهداری نامناسب، زمان نگهداری طولانی، خشک کردن غیراصولی، و...) متفاوت است.
· عطر رشته ها: رشته های زعفران سرگل (بخصوص در صورت استحصال از زعفران دسته) قبل از استفاده معمولاً عطر و بوی بسیار قدرتمندی دارند.
· قیمت مناسب و کاملاً مقرون به صرفه: به دلیل اینکه زعفران سرگل در حجم بسیار زیاد تولید می شود؛ در تمام فصول سال قابلیت تولید دارد؛ به صورت صنعتی خشک نمی شود؛ در بازارهای صادراتی کمتر استفاده می شود؛ در مقایسه با سایر زعفران های تمام قرمز، قیمت منصفانه تری دارد که همین موضوع ارزش خرید آن را افزایش می دهد.
· کیفیت بالا در حین استفاده: زعفران سرگل بعد از مخلوط شدن با سایر مواد غذایی بخصوص مایعات، معمولاً از هر نظر کیفیت بسیار بالایی را پس می دهد. به قدری که این میزان کیفیت، حتی از سخت گیرانه ترین استانداردهای جهانی هم، با اختلاف بیشتر است.
قدرت رنگدهی بسیار بالا در حین استفاده (۲۲۰+ واحد)
قدرت عطر و بوی بسیار بالا در حین استفاده (۲۰+ واحد)
قدرت طعم و مزه بسیار بالا در حین استفاده (۸۵+ واحد)
· آسان بودن خرید: زعفران سرگل، محبوب ترین و پر فروش ترین مدل زعفران در ایران محسوب می شود و در تمام فروشگاه های سراسر کشور در دسترس است و به راحتی پیدا می شود.
· نگهداری آسان: چون رشته های قرمز رنگ زعفران سرگل، به نسبت استعداد کمتری در جذب رطوبت از محیط دارند، نیاز به ظروف خاص و مراقبت خیلی ویژه ای ندارد.
· ساییده شدن آسان: چون رشته های زعفران سرگل، به کندی رطوبت محیط را به خودشان جذب می کنند و از طرفی راحت و سریع هم خشک می شوند، باعث می شود رشته ها به راحتی آسیاب شوند.
· دارای خواص دارویی: چون رشته های زعفران سرگل، تماماً قرمز رنگ هستند و به روش ارگانیک هم خشک می شوند، بیشترین میزان خواص دارویی و درمانی زعفران زراعتی (Crocus Sativus) را در خودشان دارند.
· عدم محدودیت وزنی: امکان عرضه زعفران سرگل در بسته بندی هایی با وزن های کم (نیم گرم، یک گرم، دو گرم، و...) وجود دارد. بنابراین هر خریداری متناسب با میزان مصرف و بودجه ای که دارد می تواند وزن مورد نظر خودش را انتخاب کند.
روش های تعیین مرغوبیت زعفران سرگل
بهترین زعفران سرگل، چه ویژگی هایی دارد؟
چطور می توانیم مرغوبیت زعفران سرگل را، تا حدودی تشخیص دهیم؟
مشخصات درجه یک ترین زعفران سرگل چیست؟
· حضور درصد مجاز رشته های غیر قرمز: تقریباً تمام رشته های زعفران سرگل، قرمز و پر رنگ و زیباست. اما به ندرت رشته های کوچک زرد یا سفید رنگ هم در بین آن‌ها دیده می‌شود که معمولاً به رشته قرمز چسبیده هستند و جداسازی و حذف کامل آن ها اجتناب ناپذیر است. دلیل وجود این رشته های غیر قرمز، به فرآیند دشوار جداسازی زعفران بازگشته و بخشی از طبیعت زعفران سرگل «اصل» و «خالص» است. بنابراین میزان طبیعی رشته های نارنجی و زرد و سفید حداکثر ۰.۵٪ است. اگر این رشته ها اصلاً وجود نداشته باشد زعفران سرگل مشکوک به تقلب (افزودن عمدی رطوبت برای انتقال رنگدانه های قرمز، و...) است. از طرفی اگر بیشتر وجود داشته باشد، رنگدهی زعفران به همان میزان کمتر خواهد بود.
· سالم بودن رشته ها: هر چقدر رشته ها سالم تر باشد و رشته های خیلی کوتاه و شکسته و نرمه کمتری داشته باشد، آن زعفران سرگل مرغوب تر است و قیمت بیشتری دارد.
· لطیف بودن رشته ها: هر چقدر که رشته ها لطیف باشند و بعبارتی خیلی زبر و زمخت نباشند، آن زعفران سرگل مرغوب تر است.
· عدم وجود مواد افزودنی: رشته های زعفران سرگل به هیچ عنوان نباید چرب باشند.
· خوش رنگ بودن رشته ها: هر چقدر رنگ قرمز رشته ها، تازه تر و شاداب تر باشد و به سمت جگری میل کند، آن زعفران سرگل مرغوب تر است.
· دارای رشته هایی با عطر و بوی خوش: رشته ها بدون بو نباشد. رشته ها بویی غیر از بوی زعفران نداشته باشد. رشته ها بوی کهنگی و کپک نداشته باشد. هر چقدر که بوی عمیق تازگی رشته ها، به راحتی و سریع استشمام شود، نشانه مرغوبیت زعفران سرگل خواهد بود.
· رطوبت مجاز: هر چقدر که رشته های زعفران سرگل، دارای رطوبت معقول تری باشند و بیشتر از حد استاندارد نباشند، مرغوب تر است.
· نتایج درج شده در برگه آنالیز آزمایشگاه: برای تشخیص دقیق تر کیفیت زعفران رشته ای بایستی پس از تأیید چشمی، عطر و طعم و رنگ و... آن را در آزمایشگاه های تخصصی و بر اساس استانداردهای موجود، مورد بررسی قرار داد.
برای خرید زعفران «اصل» و «باکیفیت» کافیست روی دکمه زیر کلیک کنید.
