بنابراین الفبای دنیای زعفران، آشنایی با انواع و اقسام زعفران است. یعنی دانستن اطلاعات پایه درباره طبقه بندی ها و مشخصات مدل ها! نه یک مارک خاص و نه یک تولید کننده خاص.
بخاطر همین، تمام تلاش ما این است که با معرفی اسم انواع زعفران در ایران و مشخصات آن ها، کمک کنیم تا بتوانید مدل های مختلف زعفران (types of saffron) را تا حدودی بشناسید و همیشه خریدی آگاهانه و هدفمند داشته باشید.
در ادامه مقاله، نکات مهمی را درباره دسته بندی های زیر و اسامی زعفران زیرمجموعه آن مطرح می کنیم که دانستن آن خالی از لطف نیست. با زعفرانت همراه باشید.
۱ - دسته بندی انواع زعفران در بازار داخلی ایران
۲ - دسته بندی انواع زعفران در استاندارد ملی ایران
۳ - دسته بندی انواع زعفران در بورس کالای ایران
حتماً بخوانید: معرفی مدل های زعفران در اسپانیا
اگر رنگ و عطر و طعم یک زعفران اصل و درجه یک را امتحان نکرده اید، پیشنهاد می کنیم با خرید زعفران از زعفرانت تجربه کم نظیری از دنیای مسحور کننده طلای سرخ داشته باشید.
دسته بندی انواع زعفران در بازار داخلی ایران
چند نوع زعفران داریم؟
به طور کلی در بازار ایران، زعفران در ۵ گروه اصلی و حداقل ۲ گروه فرعی دسته بندی می شود؛ و هر کدام هم زیرمجموعه هایی دارند.
انواع زعفران ایرانی (به ترتیب محبوبیت در بازار زعفران ایران) به شرح زیر است:
۱ - انواع زعفران سرگل (اطلاعات بیشتر: زعفران سرگل چیست)
۲ - انواع زعفران نگین (اطلاعات بیشتر: زعفران نگین چیست)
۳ - انواع زعفران پوشال (اطلاعات بیشتر: زعفران پوشال چیست)
۴ - انواع زعفران دختر پیچ (اطلاعات بیشتر: زعفران دسته چیست)
۵ - انواع زعفران ساییده شده (اطلاعات بیشتر: پودر زعفران چیست)
همچنین علاوه بر موارد فوق، چند نوع زعفران دیگر هم در بازار زعفران ایران وجود دارد که می شود گفت پس از فراوری انواع اصلی زعفران، به صورت جانبی به وجود آمده اند. بنابراین فرعی محسوب شده و برای مصارف خاصی خرید و فروش می شوند. مثل:
۶ - انواع زعفران کنجه (اطلاعات بیشتر: ریشه زعفران چیست)
۷ - انواع زعفران نرمه (اطلاعات بیشتر: زعفران شکسته چیست)
فقط ۵ نوع اصلی زعفران را بشناسید
فرض کنید به یک کلان شهر (مثلاً تهران) مهاجرت کرده اید و قرار است آنجا زندگی کنید، اما هیچ جایی را بلد نیستید. برای اینکه بتوانید در این شهر زندگی کنید، لازم نیست هزاران کوچه و خیابان فرعی و میدان و... را در شمال و جنوب و شرق و غرب یاد بگیرید. بلکه فقط کافی است چند بزرگراه و خیابان اصلی اطراف خانه و محل کارتان را بشناسید. در اینصورت می توانید تقریباً راحت و بدون دردسر کارهای خودتان را انجام بدهید.
در بازار زعفران ایران هم، همین است. شاید زعفران را با نام های متفاوت در مکان های مختلفی شنیده باشید. چون متأسفانه بیشتر از 50 اسم مختلف برای انواع زعفران ایرانی وجود دارد که اغلب این اسامی، صرفاً به صورت سلیقه ای (در بورس کالا، افراد مختلف، در شهرهای مختلف، در خارج از کشور، یا...) به وجود آمده اند و همه آن ها، زیرمجموعه ۵ مدل اصلی هستند.
در نتیجه اصلاً نیازی نیست همه نام های سلیقه ای زعفران را بشناسید. فقط کافی است با ۵ نوع اصلی زعفران (که بالاتر به آن اشاره شد) آشنایی مختصری داشته باشید.
دسته بندی انواع زعفران در استانداردها
همه ما می دانیم تشخیص نوع زعفران در بازار، صرفاً بر اساس «مشاهده و لمس و استشمام رشته های قرمز رنگ زعفران» استوار است.
ولی با توجه به هدف اصلی ایجاد استانداردها، نامگذاری انواع زعفران در مفاد استاندارد ملی ایران، با کمی تفاوت و کلّی نگری نسبت به نامگذاری انواع زعفران در بازار، انجام شده است.
همچنین استاندارد بین المللی ايزو برای محصول زعفران و بر اساس مشخصات فیزیکی رشته ها، سه دسته بندی کلی قائل شده است.
۱ - زعفران رشته ای (saffron in filament)
۲ - زعفران رشته ای بریده (saffron in cut filament)
۳ - زعفران پودر شده (saffron in powder form)
تعریف استاندارد
استاندارد (به انگلیسی و فرانسوی: Standard) مجموعه‌ای از قوانین و مقرراتی است که توسط بعضی سازمان های دارای صلاحیت، برای استفاده در مقیاس ملی و بین المللی نوشته می شود و ممکن است توسط دولت ها یا سازمان های علمی اجرا شود.
واژه استاندارد در فرهنگ ایران به این معنی است:
«نمونه، قاعده، اصل، مقیاس، نمونه تصویب شده، هر چیزی که از طرف عموم به عنوان مبنایی برای مقایسه پذیرفته شود»
همچنین واژه استاندارد در ویکی پدیا نیز چنین تعریف شده:
«به طور کلی، وضع قوانین و مقرارت برای تعیین کیفیت و مشخصات مطلوب یک کالا یا خدمات را استاندارد می گویند»
کاربرد اصلی استانداردها
هدف اصلی از ایجاد استانداردها برای محصول زعفران «تعیین روش های آزمون زعفران برای سنجش میزان کیفیت» است.
همچنین استانداردها برای «تعیین اصل یا تقلبی بودن زعفران از نظر شیمیایی» کاربرد دارند.
بنابراین:
· استانداردها، معیاری برای «تعیین نوع زعفران» نیستند!
· استانداردها، معیاری برای «تعیین قیمت زعفران» نیستند!
گونه مورد نظر در استانداردها
زعفران گونه های مختلفی دارد. ولی آن گونه ای که در استانداردها مدنظر است رشته های قرمز رنگی است که از گل های گیاه زعفران زراعتی (Crocus Sativus L.) به دست می آیند.
مقایسه نامگذاری انواع زعفران در بازار و استاندارد
ردیف | نام زعفران (رایج در بازار) | نام انگلیسی | نام زعفران (در استاندارد) |
۱ | زعفران دسته (دختر پیچ) | saffron in filament | زعفران رشته ای |
۲ | زعفران سرگل | saffron in cut filament | زعفران رشته ای بریده |
۳ | زعفران پوشال | saffron in cut filament | زعفران رشته ای بریده |
۴ | زعفران نگین | saffron in cut filament | زعفران رشته ای بریده |
۵ | زعفران ساییده شده | saffron in powder | پودر زعفران |
نکته مهم: سایر انواع زعفران که در بازار ایران با نام هایی منجمله ریشه سفید، قرص زعفران، افشره زعفران، گرده زعفران و... خرید و فروش می شوند، جایگاهی در دسته بندی استاندارد ملی ایران ندارند. چون اصلاً جزو دسته بندی اصلی زعفران محسوب نمی شوند و بعضاً حتی قابل سنجش در آزمایشگاه هم نیستند.
دسته بندی انواع زعفران در بورس کالای ایران
در بازار ایران و در مفاد استانداردها، انواع زعفران با نام های متفاوتی شناخته می شوند. همچنین در بورس کالای ایران هم انواع زعفران، نام های متفاوتی دارد.
جالب است بدانید که همه اسامی انتخاب شده در هر جا، نهایتاً زیرمجموعه ۵ نوع اصلی هستند و فقط به صورت سلیقه ای نام متفاوتی برایشان انتخاب شده.
انواع زعفران معامله شده در بورس کالا
معاملات زعفران در بورس کالای ایران، در هر سه بازار در حال انجام است که تا الان ۲ نوع زیر مورد معامله قرار گرفته است.
۱ - زعفران رشته ای بریده درجه یک (زعفران پوشال معمولیِ معروف در بازار)
۲ - زعفران رشته ای بریده ممتاز (زعفران نگین معمولیِ معروف در بازار)
تاریخچه بورس کالا
با توجه به نیاز ایجاد بازاری متشکل و سازمان یافته برای تقابل آزاد عرضه و تقاضای کالاها، شرکت بورس کالای ایران به موجب ماده 58 قانون بازار اوراق بهادار از ابتدای مهر ماه 1386 فعالیت خود را آغاز کرد.
پیش تر سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران در شهریور ماه ۱۳۸۲ به عنوان اولین بورس کالای کشور فعالیت خود را شروع کرده و پس از آن نیز سازمان کارگزاران بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه ۱۳۸۳ شروع به فعالیت نموده بود.
با راه اندازی شرکت بورس کالای ایران، فعالیت دو بازار مذکور در قابل این بورس متمرکز شد.
بازارها در بورس کالا
معاملات در بورس کالای ایران، در قالب سه بازار اصلی؛ یعنی «بازار فیزیکی یا همان نقدی» و «بازار مشتقه شامل قراردادهای آتی و اختیار معامله» و «بازار مالی شامل اوراق سلف استاندارد و گواهی سپرده کالایی» صورت می گیرد.
محصولات در بورس کالا
بورس کالای ایران، زمینه معامله سه رده محصول شامل «محصولات صنعتی و معدنی» و «فرآورد‌ه‌های نفتی و پتروشیمی» و «محصولات کشاورزی» را فراهم می کند.
تنها قانون اصلی در نامگذاری انواع زعفران
جالب است بدانید تقریباً در هر جایی، نامگذاری بخصوصی برای انواع زعفران انجام شده است. البته همه این نام گذاری ها، تنها یک اصل واحد دارد. ولی در بازار داخل ایران با جزئیات بیشتر، و در مفاد استانداردهای ملی و جهانی به طور کلّی تر به آن پرداخته شده است.
اصل و مبنای نامگذاری انواع زعفران «شکل رشته های قرمز رنگ» بوده و اساس آن، فقط بر «لمس و مشاهده چشمی رشته های قرمز رنگ» استوار است.
یعنی افرادی که در شناخت زعفران متخصص هستند، با لمس کردن و مشاهده و بررسی چشمی و استشمام رشته های قرمز رنگ زعفران، میتوانند «نوع زعفران» و «کیفیت زعفران» را تعیین کرده و قیمت گذاری کنند.
دلایل اهمیت شناخت انواع و اقسام زعفران
چرا شناخت مدل های مختلف زعفران، ضروری و مهم است؟
چرا بهتر است نام های زعفران ایرانی را بدانیم؟
دانستن ویژگی های هر نوع زعفران، چه کمکی به ما می کند؟
۱ - توانایی انتخاب مناسب ترین نوع زعفران
شناخت تجربی کالای گرانبهایی همچون زعفران، به صرف وقت و هزینه زیادی نیاز دارد.
اغلب فروشندگان خرد، اطلاعات دقیق و منسجمی از زعفران ندارند. چون صرفاً فروشنده هستند.
مابقی افراد فعال در بازار خرده فروشی هم، معمولاً تمام دانش خود را با خریدار در میان نمی گذارند.
فروشندگان کلان هم، معمولاً ارتباط مستقیمی با مصرف کننده نهایی زعفران ندارند یا به آشنایی نسبی مشتری با انواع زعفرون اکتفا می کنند.
در نتیجه آشنایی مقدماتی با انواع زعفرون، برای هر خریداری کاربرد خواهد داشت. چون شناختی فراتر از عامه مردم نسبت به زعفران پیدا می کنید و خواهید دانست که چه نوع زعفرانی، متناسب با چه نوعی از مصرف است.
۲ - خریدن اصولی انواع زعفران
زعفران، گران ترین و ارزشمندترین محصول کشاورزی است. به همین دلیل است که یک بازار بزرگ جهانی، برای آن وجود دارد.
در این شرایط متأسفانه به دلایل مختلف، اغلب فروشندگان اطلاعات کامل و صحیحی درباره انواع زعفران و تفاوت ها و شباهت های آن، به خریدار نمی دهند.
به همین علت در این بازار گسترده، برای اینکه بتوانید به شکلی اصولی یک خرید را تجربه کنید، نیاز دارید تا انواع و اقسام زعفران (بخصوص انواع زعفران صادراتی) را بشناسید.
۳ - استفاده بهینه از زمان و پول برای تهیه انواع زعفران
شاید تصور کنید که شناخت دسته بندی انواع زعفران آنقدرها هم مهم نیست و با خودتان بگویید زعفران، زعفران است دیگر! چه اهمیتی دارد؟! ولی مهم است.
چون در جهان، بیش از ۵۰ اسم مختلف برای انواع زعفران وجود دارد. این یعنی اگر برای نیاز خود زعفران نامناسب تهیه کنید، زعفران خریداری شده احتمالاً کارایی لازم را برای شما نخواهد داشت و در نتیجه زمان و سرمایه شما به هدر خواهد رفت.
۴ - پیش نیاز قیمت‌گذاری انواع زعفران
برای عموم مردم که آشنایی کامل با دسته بندی انواع زعفران ندارند، رشته های قرمز رنگ تمام مدل های مختلف زعفران (اعم از سرگل، نگین، و... که دارای رشته های قرمز هستند) در ظاهر خیلی شبیه به هم هستند و تفاوت چندانی ندارند.
مخصوصاً اگر حین خرید، شرایطی فراهم نباشد که فرد بتواند رشته های قرمز رنگ انواع زعفران را خارج از بسته بندی و زیر نور آفتاب و در کنار هم ببیند، مقایسه کردن و تشخیص نوع زعفران بسیار سخت تر شده و برای افراد مبتدی تقریباً غیرممکن است.
اما مهارت «بررسی ویژگی های رشته های قرمز رنگ زعفران» برای افراد متخصص و کارکشته بازار، بسیار حیاتی است. زیرا یک فروشنده حرفه ای با بررسی موشکافانه مشخصات ظاهری رشته های زعفران، تعیین می کند که این زعفران از چه نوعی است و چه کیفیتی دارد. سپس بر اساس آن اقدام به قیمت‌گذاری می کند.
تفاوت های انواع زعفران
تنها تفاوت بنیادین انواع زعفران (منجمله سرگل، نگین، پوشال، دسته، و...) در این است که در یکی از مراحل فرآوری، تنها قسمتی از رشته کامل زعفران، از نقاط مختلف بریده می شود و به شیوه های مختلف خشک می شود.
در نتیجه حاصل هر اقدامِ بخصوص، منجر به تولید یک نوعِ خاصی از زعفران با «یک شکل ظاهری خاص و منحصربه‌فرد» خواهد شد که هر کدام «قیمت» و «کاربردهای مصرفی مخصوص به خود» را دارد.
پس حقیقت این است که نوع های مختلف زعفران (فقط آن هایی که دارای رشته قرمز رنگ هستند) با نگاهی ریزبینانه‌تر آنقدرها هم شبیه به هم نیستند. شاید در برخی مواقع تفاوت ها به وضوح قابل رؤیت باشد و شما بتوانید با چشم غیرمسلّح آن ها را از هم تمیز بدهید، اما تفاوت اصلی مدل های مختلف زعفران بخصوص انواع زعفران صادراتی «تفاوت در کیفیت» است.
این تفاوت در کیفیت، شامل ۲ بخش بسیار مهم است:
۱ - تفاوت در میزان کیفیت شیمیایی (قدرت رنگدهی و عطر و طعم رشته های زعفران)
۲ - تفاوت در میزان کیفیت فیزیکی (شکل ظاهری رشته های زعفران)
تنها شباهت انواع زعفران
زعفران، انواع مختلف دارد. ولی همه انواع آن، با هر نام و با هر شکل و قیمتی، حاصل کشت یک گیاه، یک فرآیند کاشت، یک فرآیند داشت و یک فرآیند برداشت است! همچنین در طی فرآیند تولید، فرآوری و بسته بندی، هیچ ماده دیگری به رشته های زعفران اضافه نمی شود!
بنابراین بدیهی است که انواع زعفران (فقط مدل های دارای رشته های قرمز رنگ)، ویژگی های غذایی و دارویی مشابهی دارند.
برای خرید زعفران «اصل» و «باکیفیت» کافیست روی دکمه زیر کلیک کنید.
